Humianami nazywana jest duża grupa preparatów wytwarzanych z łatwo rozpuszczalnych soli kwasów huminowych. Preparaty te są wykorzystywane w uprawie roślin, hodowli zwierząt gospodarskich, medycynie.

Podstawą pozyskiwania humusowych nawozów i preparatów jest właściwość kwasów huminowych do tworzenia soli rozpuszczalnych w wodzie.

Wytwarzanie humianów rozwija się w dwóch kierunkach – otrzymywanie nawozów z elementami balastowymi i bez elementów balastowych.

Humusy bez elementów balastowych (zawierające wyższy procent aktywnych składników odżywczych) są częściej nazywane preparatami lub stymulantami wzrostu, natomiast z elementami balastowymi, w których produkcji nie następuje oddzielenie ich od substratu i oczyszczenie z zanieczyszczeń.

Podział ten związany jest z różnicami w sposobach stosowania i dozowaniu ww. typów humianów.

Fakt pozytywnego oddziaływania humianów na wzrost i rozwój roślin po raz pierwszy został zauważony pod koniec XIX wieku, a szczególnie zaktywizował się w latach ’60-tych, i od tego czasu w kwestii tej zebrano całą masę danych, w tym również o zdolności humianów do inaktywowania oddziaływania metali ciężkich i zanieczyszczeń organicznych w glebie. Najsilniejszy efekt humianów przejawia się w niekorzystnych warunkach otoczenia: przy niedostatecznej lub nadmiernej wilgotności, w niskich lub wysokich temperaturach, przy niedostatecznym oświetleniu lub przy nadmiarze słońca, albo w przypadku zanieczyszczeń metalami ciężkimi, radionuklidami lub zanieczyszczeń organicznych, gdyż aktywnie fizjologicznie humiany zwiększają odporność roślin na oddziaływanie niekorzystnych czynników środowiskowych.

Substancje humusowe i ich znaczenie dla procesów życiowych.

Gleba składa się z substancji organicznych i nieorganicznych, jak również z żywych mikroorganizmów. Główne składowe substancji organicznych, spotykane w przyrodzie – to substancje humusowe. Są one bardzo ważnym składnikiem gleby, który oddziałuje na fizyczne i chemiczne cechy gleby, jak również zwiększa jej żyzność.
Substancje huminowe tworzone są podczas rozkładu żywych organizmów. Głównym składnikiem substancji huminowych są kwasy humusowe, kwasy fulwowe i humiany.
Substancje humusowe odgrywają kilka ważnych funkcji w otoczeniu. Pozwalają:

1. długo zachować niezbędne dla wzrostu roślin substancje odżywcze i mikroelementy;
2. poprawiać wymianę substancji odżywczych w organizmach żywych (zarówno roślin, jak i zwierząt);
3. regulować pozyskanie substancji spożywczych i wody z gleby;
4. chronić przed niekorzystnymi czynnikami przyrodniczymi i wzmacniać odporność roślin i zwierząt;
5. poprawiać efektywność fotosyntezy i zwiększać zawartość chlorofilu w roślinach, w rezultacie zwiększając wielkość plonów i odporność roślin;
6. efektywnie pochłaniać toksyczne metale ciężkie i zapewniać ich wydalanie z organizmu, działając tym sposobem jak bioregulator.